کلیدر Kelidar
نام بلندترین رمان ایرانی ، کتابی که خواندنش لرزه به پشت آدم میاندازد ده جلد رمان ، آنهم چه رمانی، داستانی از حماسه های مردم داغدیده خراسان ، روایت شجاعت زن و مرد و درعین حال قصه خیانت و دورویی هم همراهش بازگو میشود
در واقه این نام کتابل بود که نمرا برای خواندنش کنجکاو کرد به همین خاطر به ویکی مراجعه کردم و طبیعتا کمی از داستان را در ویکی خواندم همانجا پی بردم که این یک داستان ده جلدی است اشتیاق خواندن بلندترین رمان ایران وسوسه ام می‌کرد از طرفی می‌ترسیدم حوصله خواندن ده جلد را نداشته باشم اما چطور میشود که من از خواندن دست بکشم؟ جلد اول را تهیه کردم و با خودم گفتم اگر جذاب نبود جلدهای دیگر را نمی‌خوانم اما در کمتر از یکماه م هر 10 جلد کتاب را تمام کرده بودم و به عزای گل محمد ، قهرمان داستان نشسته بودم
کلیدر نام کوهی میان شرهای سبزوار، نیشابور و قوجان در خراسان است و بر اساس روایت داستان واقعی گلمحمد به قلم تحریر در آمده است
این کتاب که با تاثیر از فضای سیاسی نا آرام آن روزگار نگاشته شده‌است داستان زندگی یک خانواده کرد ایرانی است که به خراسان کوچانده شده داستان در سالهای 1325 تا 1327 و بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاده است و محل آن در کلیدر ، کوهی در شمال شرقی خراسان است
کلیدر روایت غم انگیز مردم کوچ نشین و چادر نشین خراسان در آن دوره قحطی و سیاهی است روایت ظلمی که به این مردم از جمله خانواده کلمیشی ها شده است
دولت آبادی برای نگارش این ده جلد قریب 15 سال زمان صرف کرده است
وقتی که حکومت با تیرباران گلمحمد به این قائله پایان داد دولت آبادی حدود 5 یا شش سال داشت گل محمد یکی از قهرمانان سبزوار بود که با یاغی گری و نافرمانی علیه حکومت شوریده بود بعد از اعدام گل محمد و قتل و عام ناجوانمردانه خانواده او ، خطه خراسان پر شد از داستان قهرمانی های او و همینطور مدیحه سرایی در وصف گل محمد، به این ترتیب گل محمد در کتاب اسطوره ای کلیدر اثر استاد دولت آبادی برای همیشه برای مرم ایران زنده ماند
دولت‌آبادی از کلیدر به عنوان یک آرزوی مهم یاد میکند و آن را «یک یادگاری برای مردم آیندهٔ ما» می‌نامد
گرچه این داستان برگرفته از یک داستان واقعی است اما نویسنده در هر کجای داستان که مصلحت دانسته است دخل و تصرف کرده و خیال پردازی های خود را به داستان راه داده است
نویسنده خود اهل استان خراسان است و دوران کودکی و نوجوانی او با رنج و مشقت فراوان همراه بوده است و در کودکی کارهای سختی مثل کار بر روی زمین ، کار با حشم و غیره انجام داده است همین تجربیات توانست دولت آبادی را در نگارش این کتاب و کتابهای دیگرش و توصیف و صحنه سازی داستان‌هایش کمک کند
خلاصه داستان
داستان با مارال آغاز میشود مارال دختری است که پدر و نامزدش دلاور در شهر اسیر هستند و به توصیه پدرش برای ادامه زندگی نزد خانواده کلمیشی‌ها که عمه و عمه زاده او هستند می‌رود در ادامه قصه او با گل محمد که قهرمان اصلی داستان است ازدواج میکند و به این ترتیب دلاور نامزد سابق مارال با گلمحمد دشمن میشود
گل محمد پسر دوم خانواده است که بعد از فراغت از سربازی با زیور ، بیوه دوستش ازدواج میکند و در واقع مارال همسر دوم اوست در طول داستان و با پدید آمدن چالش ها و مشکلات و همینطور تنشها بین قبایل مختلف ، گلمحمد برای دفاع شخصی حاج حسین چارگوشلی را می‌کشد و دو امنیه به بهانه اخذ مالیات به چادر کلمیشی ها می‌آیند دغدغه خانواده کلمیشی این بود که مالیات چه چیزی را باید پرداخت کنند وقتی که حتی قوتی برای زنده ماندن ندارند یکی از این دو مامور برای زیور همسر اول گل محمد مزاحمت درست میکند و همین مطلب بهانه کشتن دو مامور و سوزاندن آنها توسط گل محمد میشود هرچند که اخذ مالیات برای مامورها ، بهانه ای بیش نبود
بعد از این اتفاق گلمحمد دستگیر و زندانی میشود اما با کمک و حمایت یکی از اعضای حزب توده از زندان می‌گریزد و بنابراین زندگی مخفیانه همراه با مبارزه را انتخاب میکند
گلمحمد به یاری دو برادرش سلاح به دست گرفته و هرجا که صحبت از ظلم خوانین بود به کمک رعیتها می‌رود کم کم یارانی نیز برای خود دست و پا میکند قصه قهرمانی و ظلم ستیزی گل محمد به سرعت در منطقه خراسان پیچید اما قصه برای گلمحمد چیز دیگری است تشویش و اضطراب از زمان حال و آینده ، آینده ای که برای گلمحمد کلمیشی خیلی دور نیست
با ترور نافرجام محمد رضا شاه توسط حزب توده شرایط سیاسی سخت‌تر میشود خصوصا حالا که حکومت نیز حزب توده و فعالیتهایش را محدودتر کرده است شرایط برای گلمحمد و یارانش نیز سخ‌تر میشود تمام رعایایی که برای از بین بردن خوانین ظالم هم قسم شده بودند از ترس در پستوی خانه شان پنهان شدند و گلمحمد را تنها گذاشتند به این ترتیب نیروهای حکومتی با خیانتی که دهقانان و برخی از اهالی در حق گلمحمد کردند او و یاران اندکش را ، که از برادرانش بودند کشتند و به این ترتیب قصه قهرمانی های گلمحمد نیز تمام شد
با پایان گلمحمد داستان کلیدر نیز تمام میشود ازخانواده کلمیشی گلمحمد و بیگ محمد , صبرو و خان عمو تیرباران میشود خان محمد برادر بزرگتر گلمحمد به کربلا فرار میکند و 12 سال در آنجا مقیم میشود
داستان کلیدر بر سبک واقع گرایی نگاشته شده است هر چند تمام وقایع را نمیتوان بر اساس واقعیت دانست اما شخصیتها و توصیف فضاها و مکان‌هایی که داستان در آن رخ داده منطبق بر واقعیت است
نگارش داستان حدود 15 سال طول کشیده است کتاب در سال 1357 منتشر شد و بعد از دو جلد ابتدایی در سال1363 3 جلد دیگر کتاب منتشر شد کتاب به جای 10 جلد در 5 جلد قطور منتشر شد
و حدود 20هزار نسخه فروش داشت
این کتاب در محافل روشنفکری بسیار پر بحث بود و هنوز هم به عنوان یکی از برترین رمانهای ایرانی خوانده میشود کلیدر محمود دولت آبادی را تا نزدیک جایزه نوبل ادبی برد
مشخصات کتاب
نام کتاب: کلیدر
نام نویسنده: محمود دولت آبادی
سال انتشار: از سال 1357 تا 1363
تعداد صفحات :2850 صفحه و در ده جلد
ناشر : نشر پارسی و فرهنگ معاصر
روشهای تهیه کتاب
- نسخه چاپی کتاب را میتوان از کتاب فروشی ها تهیه کرد
- اپلیکیشن کتابخوان فیدیبو،
- به تازگی نسخه صوتی این کتاب توسط اپلیکیشن فیدیبو به سرپرستی آرمان سلطان زاده و همینطور نوازندگی کیهان کلهر صوتی شده است
- اپلیکیشن کتابخوان طاقچه
- سایر اپلیکیشنها
جمله های قصار از کلیدر
- عشق مثل همین بادهای کویریست مگر نه اینکه وقتی آمد باید چشمها را کور کند
- آنچه هست، همان نیست که همگان می‌بینندش
- در جهان گرد و فراخ، کم آدمی است که آزاد است رها است، هر تنابنده گرفتار در گرفتار است پنداری مردمان در تار عنکبوتی بی پایان گرفتار آمده‌اند هر تن بندی تنی دیگر،چیز دیگر، شانه هایشان بسته شده است دستهایشان بسته شده است مغزهایشان زبانهایشان بسته شده است.
کلیدر محمود دولت آبادی و پابرهنه های زاهاریا استانکو، از بهترین کتاب های بوده که تابحال خوانده ام.
گریه گل محمد و برادرانش بر جنازه پسرخاله خائن، هنوز برایم مفهوم خاصی دارد.
ممنون از اینکه وقت گذاشتی من بعد از خوندن کتاب کلیدر تا چند وقت عزادار گل محمد بودم ولی کتاب پابرهنه ها رو هنوز نخوندم